Y Mynydd – A’Bheinn
Cyflwyniad – Ro-ràdh
Ben Nevis yw’r mynydd uchaf ar Ynysoedd Prydain. Mae’n esgyn i uchder o 1344m (4409 troedfedd) a dyma’r man cychwyn ar gyfer y rhan fwyaf sy’n cymryd rhan yn Her y Tri Chopa. Mae enw Ben Nevis yn dod o’r iaith Gaeleg, Beinn Nibheis. Mae Beinn yn hawdd i’w gyfieithu ac mae’n golygu “Mynydd” (fe fyddwch yn canfod fod nifer o’r mynyddoedd yn Yr Alban wedi cael eu henwi yn Ben rhywbeth). Mae Nibheis ychydig yn anoddach ond y cyfieithiad mwyaf llythrennol yw “gwenwynig” Ac fe ddylai hyn roi gwell syniad i chi o’r hyn rydych am fynd i’r afael ag o!
Dechreuodd Ben Nevis ffurfio oddeutu 500 miliwn o flynyddoedd yn ôl pan wnaeth dwy o blatiau enfawr o grwst y ddaear wrthdaro a’i gilydd. Dechreuodd hyn ar gyfnod adeiladu mynyddoedd a greoedd y Gadwyn o Fynyddoedd Caledonaidd. Byddai’r mynyddoedd hyn wedi bod yn debyg o ran maint i’r Gadwyn Andean presennol yn Ne America.
Yn ystod y cyfnod hwn fe grëwyd gwres a phwysedd enfawr a doddodd a newid y graig waelodol. Dihangodd y graig doddedig (magma) i’r wyneb a ffrwydro fel lafa yn llifo o amgylch Ben Nevis.
Roedd yna lawer o symudiad magma yn digwydd o dan wyneb y ddaear a oered yn ddiweddarach a chreu gwenithfaen allanol. Ail ddigwyddodd y broses hon yn ddiweddarach a chanlyniad hynny oed fod gwenithfaen mewnol wedi cael ei greu.
Gwybodaeth Amgylcheddol – Fiosrachadh mun Àrainneachd
Mae Ben Nevis yn gorwedd o fewn Ardal Olygfaol Genedlaethol Ben Nevis a Glencoe a SoDdGA ac ACA Ben Nevis. Mae ganddo ystod eang o fathau o lystyfiant, o goetir lefel is i rostir mwsogl mynydd a chlytia eira lled-barhaol ar Wyneb y Gogledd. Mae’r bryn a’r llethrau cyfagos yn gartref i’r eryr aur, carw coch, bras yr eira, Ptarmigan a gloÿnnod byw modrwyog mynydd prin. Mae’r Ben yn cynnwys nifer fawr o gennau prin, sydd o fudd i fodau dynol trwy amsugno llygryddion yn yr atmosffer. Yn ystod y dyddiau hirach, mae melyn y Tresgl eofn pedair petel a phorffor clafrllys gwreidd-dan ar hyd y llwybr isaf, gyda rhedyn persli’n cuddio mewn cilfachau creigiog wrth i chi esgyn ymhellach. Ar hyn o bryd mae Prosiect Wyneb y Gogledd yn cael ei weithredu gan Bartneriaeth Tirwedd Nevis a’i ariannu gan Dreftadaeth y Loteri fel archwiliad parhaus o fflora a daeareg Wyneb y Gogledd. Mae darganfyddiadau diddorol yn y flwyddyn gyntaf eisoes wedi datgelu poblogaethau newydd o blanhigion sy’n brin iawn ar y safle hwn (un neu ychydig o boblogaethau hysbys eraill), rhai ohonynt heb eu cofnodi o’r blaen. Mae’r prosiect hefyd yn mapio’r mathau o greigiau a allai awgrymu sut y ffurfiwyd y Ben mewn gwirionedd: Gallwch wylio fideo am hyn yma.
Archebu lle yn Ben Nevis
Mae polisi Cyngor yr Ucheldiroedd, sy’n goruchwylio Canolfan Ymwelwyr Glen Nevis, yn datgan bod rhaid i bob digwyddiad a drefnir gyda 10 neu fwy o gyfranogwyr lenwi ffurflen archebu. Rhaid i’r grwpiau dalu am y cyfleusterau a ddarperir yn y Ganolfan Ymwelwyr. Mae’r rhain yn cynnwys darparu a glanhau toiledau, llogi a defnyddio sgipiau sbwriel, trefniadaeth ardaloedd yn ôl y gofyn. Yn ogystal, mae cryn dipyn o amser a chynllunio sy’n gysylltiedig â sicrhau y gall dyddiadau a gofynion y grwpiau hyn gael eu bodloni. Hefyd mae’r Gyfraith Diwygio Tir yng Nghodau Mynediad yr Alban yn ei gwneud yn ofynnol i bob perchennog tir gael ei hysbysu o bartïon sylweddol yn croesi eu tir. Cewch fwy o wybodaeth yma. Mae ffurflen archebu ar gael ar wefan Ben Nevis – sy’n esbonio’n fanylach y ffioedd sy’n daladwy a’r hyn y maent yn ei gynnwys. Mae hefyd yn eich hysbysu am y cyfan sydd angen i chi ei wybod am ofynion grwpiau mawr o ran cael mynediad at y mynydd. Bydd y wefan yn dweud wrthych bopeth am Ben Nevis, o restrau offer i’r tywydd hyd at y piano a’r car ar y copa! Mae hanes hael i’r mynydd hardd hwn. Rydym yn gwybod eich bod ar frys, ond peidiwch â rhoi gymaint o ymdrech i mewn fel eich bod yn anghofio gwerthfawrogi am eiliad, ni waeth pa mor fyr, eich bod yn ar ben Prydain pan fyddwch yn sefyll yno, ac (os ydych yn cael ddiwrnod clir prin) tynnwch luniau!
Cyrraedd Yno – A’ Faighinn Ann
O’r De
- Dewch tuag at Fort William ar Ffordd Achintore, A82
- Ar gylchfan West End cymerwch yr ail allanfa i’r A82
- Ar y gylchfan nesaf cymerwch yr ail allanfa i Ffordd Belford A82
- Ar y drydedd gylchfan ewch yn syth i mewn i / C1162
O’r Gogledd
- Dewch tuag at Fort William o Spean Bridge, A82
- Ar gylchfan Distillery cymerwch yr allanfa gyntaf i North Road
- Ar y gylchfan nesaf (Nevis Bridge) trowch i’r chwith i Glen Nevis
Parcio
Os gwelwch yn dda parciwch ym maes parcio talu ac arddangos Canolfan Ymwelwyr Glen Nevis (£3 i gar a £10 i fws mini y dydd.)
Darllenwch ein cyngor cyffredinol ar barcio os gwelwch yn dda.
Amwynderau – Goireasan
Sbwriel
Yng Nghanolfan Ymwelwyr Glen Nevis mae’n rhaid i ni ddarparu sgipiau ar gyfer digwyddiadau elusennol gan nad oes unrhyw finiau ar y safle. Fodd bynnag, nid oes unrhyw un o’r cyfleusterau hyn ar y mynydd felly ewch â’ch holl sbwriel yn ôl i lawr gyda chi gan gynnwys gwastraff bwyd oherwydd … os nad yw’n tyfu yno, nid yw’n mynd yno!
Gwasanaeth Ffonau Symudol
Gall derbyniad ffonau symudol fod yn dameidiog ac nid yw’n gweithio ar bob rhan o’r llwybr felly ni ellwch ddibynnu ar hwn ar gyfer eich GPS.
Toiledau
Rydym yn darparu toiledau yn y Ganolfan Ymwelwyr sydd ar agor o 7am tan 8pm yn ystod misoedd yr haf. Gellir gwneud trefniadau ar gyfer agor toiledau tu allan i’r oriau hyn ar gyfer digwyddiadau sydd wedi’u harchebu. Nid oes cyfleusterau toiled ar y mynydd. Dilynwch y canllawiau cywir. Peidiwch â defnyddio’r lloches frys ar y copa fel toiled nac i wersylla. I gael rhagor o wybodaeth am sut i amddiffyn ecoleg edrychwch ar ein lawr lwythiad Gadael Dim Ar Ôl ar wefan Ben Nevis.
Bwyd a Diod
Sicrhewch eich bod yn mynd â digon o gyflenwadau bwyd a dŵr i barhau am ddiwrnod cyfan. Nid oes unrhyw gyfleusterau i gael y rhain ar y mynydd. Rydym yn argymell o leiaf ddwy litr o ddŵr yfed y pen.
Llety
Ymwelwch ag outdoorcapital.co.uk i weld rhestr o lety lleol.
Tywyswyr Lleol
Gall archebu tywyswyr lleol dynnu llawer o straen allan o drefnu eich dringo a bydd ganddynt wybodaeth leol ardderchog am yr ardal. I gael rhagor o wybodaeth am ganllawiau lleol cliciwch yma.
Tywydd – Sìde
Gall y tywydd ar Ben Nevis newid yn gyflym iawn. Mae’n hanfodol eich bod yn gwybod beth yw rhagolygon y tywydd cyn i chi gychwyn. Mae gennym y rhagolygon diweddaraf yn y Ganolfan Ymwelwyr yn Glen Nevis neu gallwch wirio’r rhain eich hun ar wefan MWIS.
Cadwraeth – Glèidhteachas
O ran hamdden, mae’r mynydd wedi tyfu fwyfwy mewn poblogrwydd erbyn hyn gan arwain at fwy na chan mil o ymwelwyr bob blwyddyn. Mae’r pwysau cynyddol hwn ar yr amgylchedd bregus wedi cael effaith amlwg a niweidiol ar y tirlun. Mae effaith miloedd o barau o draed yn esgyn i’r mynydd bob blwyddyn yn arwain at wisgo’r llwybr a chynefin, ac ynghyd â glaw trwm, mae hyn yn gadael creithiau sylweddol o erydu ar ochr y mynydd.
Mae’r rhan uchaf o wyneb y de Ben Nevis yn eiddo i Ymddiriedolaeth John Muir, a gweddill Ben Nevis yn eiddo i Rio Tinto (dros hawliau dŵr i’r mwyndoddwr alwminiwm); mae’r ddau dirfeddiannwr hwn, a Chyngor yr Ucheldiroedd, ymhlith y rhanddeiliaid allweddol sy’n rhan o Bartneriaeth Tirwedd Nevis, sy’n gweithio gyda’i gilydd i reoli’r adnoddau a seilwaith amgylcheddol ac ymwelwyr.
Helpwch ni i gadw Ben Nevis yn rhydd o sbwriel a gwastraff. Cofiwch …Peidiwch â Gadael Dim Ar Ôl.
Os gwelwch yn dda ystyriwch helpu drwy wirfoddoli a/neu gyfrannu.
