Y Mynydd
Introduction
Ar 978m uwchben lefel y môr, Scafell Pike yw’r mynydd uchaf yn Lloegr.
Rhoddwyd y copa fel rhodd i’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol ym 1919 gan yr Arglwydd Leconfield “er cof parhaol am wŷr Ardal y Llynnoedd a syrthiodd dros Dduw a’r Brenin, dros ryddid, heddwch ac iawn yn y Rhyfel Mawr” a dyma gofeb rhyfel uchaf Lloegr.
Mae’r copa ei hun yn ffurfio rhan o’r Scafell Massif, llwyfandir ucheldir sy’n ymestyn am tua 3km heb fynd yn is na 2,500tr. Mae’n cynnwys copaon Great End, Ill Crag, Broad Crag, Scafell Pike a Scafell a arferid eu galw yn ‘Pikes of Scawfell). Y dyddiau hyn dim ond i’r uchaf o’r copaon hyn y mae’r enw Scafell Pike yn berthnasol.
Roedd Scafell Pike a elwid yn wreiddiol yn ‘Pikes of Sca Fell’, yn disgrifio Broad Crag ac Ill Crag, yn ogystal â Scafell Pike ei hun. Achoswyd y newid enw gan gamgymeriad ar fap Arolwg Ordnans ac yn y diwedd mabwysiadwyd ‘Scafell’ yn fwy cyffredinol.
Wasdale yw man geni mynydda ym Mhrydain, tirwedd ffermio eiconig a phorth poblogaidd i fynydd uchaf Lloegr Scafell Pike; 978 metr neu 3210 troedfedd o uchder. O gopa Scafell Pike gallwch fwynhau golygfeydd panoramig ysblennydd, ac ar ddiwrnod clir gogoneddus yn Ardal y Llynnoedd, gallwch weld copaon eraill mor bell i ffwrdd ag Ynys Manaw.
Yn Wasdale hefyd ceir dwy record dŵr ucheldir. Mae’n gartref i’r dŵr sefyll uchaf yn Lloegr, a elwir yn Broad Crag Tarn, sydd tua 820 o fetrau neu 2,700 troedfedd, chwarter milltir i’r de o’r copa, tra bo Wast Water, llyn dyfnaf Lloegr yn plymio i ddyfnder o 74 o fetrau.
Oherwydd natur gymhleth y tir ynghyd â’r amrywiaeth o ffyrdd i fyny ac i lawr, gall dod o hyd i’r llwybr fod yn heriol ar Scafell Pike. O ganlyniad, credir yn gyffredinol mae hwn yw’r copa mwyaf anodd o’r tri mynydd yn yr her tri chopa, yn enwedig pan eir arno yn y nos
Gwybodaeth Amgylcheddol
Planhigion
Mae’r copa yn rhan o SoDdGA (safle o ddiddordeb gwyddonol arbennig) Scafell Pikes ac mae’n gartref i amrywiaeth o rywogaethau mynyddig a gweddillion Arctig prin. Mae ehangder o glogfeini ar y llwyfandir yn darparu cynefin gwych i rywogaethau o gen, gyda mwsoglau prin yn ffurfio carpedi yn y bylchau cysgodol. Hwn yw’r cynefin unigol mwyaf ar gyfer rhai o’r rhywogaethau hyn yn Lloegr. Mae yna hefyd blanhigion uwch a all oroesi’r amodau anodd, yn eu plith yr helygen leiaf a chlustog Fair.
Mae cyfres o dagellau serth ynghyd â siliau anodd eu cyrraedd yn gartref i blanhigion prin fel y tormaen serennog, glasgoch a mwsoglaidd, ynghyd ag arianllys y mynydd. Mae’r rhain yn gynefinoedd llaith, eithafol sydd yn genedlaethol yn brin iawn, ac ymhlith rhai o’r goreuon yn Cumbria.;
Bywyd Gwyllt
Mae’r Massif hefyd yn gartref i amrywiaeth o adar. Yn y gwanwyn mae’r ehedydd yn gyffredin ar yr ardaloedd glaswelltog is, yn ogystal â rhywogaethau eraill fel y mwyalchen y mynydd, tinwen y garn a’r hebog tramor. Mae’r gigfran ddeallus a hirhoedlog hefyd yn nythu yma ac mae’n rhan o gymeriad y mynydd.
Daeareg
Ffurfiwyd y Massif dros 450 miliwn o flynyddoedd yn ôl ac mae’n rhan o gyfres folcanigau Borrowdale o greigiau igneaidd. Mae’r llwyfandir copa yn cynnwys malurion graig wedi’u chwalu a dyma’r enghraifft uchaf a mwyaf o gae clogfeini yn Lloegr.
Cyrraedd Yno
Mae Scafell Pike yn rhan o’r Southern Fells, a leolir o fewn Parc Cenedlaethol Ardal y Llynnoedd. Bydd eich dewis o fynd i fyny Scafell Pike o un ai Wasdale, Borrowdale neu Eskdale yn penderfynu pa gyffordd a gymerwch wrth adael traffordd yr M6 (C40 i Borrowdale neu C36 i Wasdale ac Eskdale). Gwiriwch eich llwybr bob amser cyn i chi deithio, ewch â map ffordd gyda chi, a pheidiwch â dibynnu ar Satnav i fynd â chi yno. Cymerwch ofal ar ffyrdd gwledig a byddwch yn ystyriol o ddefaid a gwartheg..
Parcio
Lawrlwythwch y canllawiau Scafell – Wasdale
Wasdale
Parciwch ym maes parcio Lakehead (NY182 074) sy’n faes parcio talu ac arddangos (system llygad parcio, gwanwyn hwyr 2015.) Peidiwch â pharcio ar lawnt werdd pentref Wasdale. Edrychwch ar ein map am leoliad maes parcio Lakehead.
Borrowdale
Gallwch barcio ar ymyl y ffordd ger fferm Seathwaite (NY 235 121.) Darllenwch ein cyngor cyffredinol ar barcio os gwelwch yn dda.
Amwynderau
Toiledau
Wasdale
Mae toiledau portaloos ar gael ym maes parcio Lakehead a lawnt werdd Wasdale. Rhaid cludo pob gwastraff allan o’r dyffryn ecolegol sensitif, felly ceisiwch fynd cyn i chi gyrraedd.
Borrowdale
Mae toiled cyhoeddus ar gael ar fferm Seathwaite. Ar hyn o bryd mae hwn yn cael ei gynnal gan y ffermwr lleol, dylech gadw’r toiled yn daclus ac yn glir o sbwriel.
Llety
- Maes gwersylla Wasdale NT
- YHA Wastwater
- Burnthwaite Farm B+B
- Wasdale Head Inn (tŷ Lingmell)
- Church Stile Farm and Holiday Park
- The Strands Hotel
- The Screes Inn
Tywyswyr Lleol
Gall archebu tywyswyr lleol dynnu llawer o straen allan o drefnu eich dringo a bydd ganddynt wybodaeth leol ardderchog am yr ardal. I gael rhagor o wybodaeth am ganllawiau lleol cliciwch yma.
Tywydd
I gael cyngor tywydd lleol ewch i Weatherline.
Cadwraeth
Oeddech chi’n gwybod ei fod yn costio £10,000 y flwyddyn i gadw’r draeniau yn glir a gwneud rhai mân atgyweiriadau i’r llwybrau i fyny Scafell Pike?
Ni all y llwybr presennol ymdopi â faint o bobl sy’n ei ddefnyddio ac, o ganlyniad, mae ochr mynydd yn gwisgo’n gyflym ar raddfa o £250,000 i’w atgyweirio! Os gwelwch yn dda ystyriwch helpu drwy wirfoddoli a/neu gyfrannu fel rhan o’ch her a rhoi rhywbeth yn ôl i mewn i’r mynyddoedd.
